Tanrı Apollon (Apollo) Yunan Mitolojisinde Zeus ve Leto’ nun oğlu, Tanrıça Artemis’in ikiz kardeşidir.

Apollon Yunan mitolojisinde müzik, güzel sanatlar, ışık, ateş, şiir tanrısıdır. Çobanların koruyucusudur. Sağlık tanrısı olarak da bilinir ve adı oğlu Asklepios ile birlikte anılır. Büyük bir okçudur, gümüş yayı ile bilinir. Tanrı Apollon kehanetler ile de alakalıdır.

Apollon’un Anadolu kökenli bir tanrı olduğu düşünülmektedir.

Apollon ve Artemis’in Doğumu

Apollo ve Artemis’ in doğumuna dair farklı hikayeler vardır.  Bu hikayelerden birine göre Leto önce Apollon’ u doğurmuş daha sonra ise Artemis’i  Ortygie’de dünyaya getirmişti.

Bir başkasına göre ise Leto önce Artemis’i doğurmuş ardından Artemis’in ebelik becerileri ile tanrıyı dünyaya getirmiştir.

Apollo ve Delphi

Apollo kahinlik sanatını Pan’dan öğrenir ve ardından Delphi’ye gider. Bazı mitlere göre ise Delphi’ de Themis’ten öğrenir. 

Apollon tapınağa vardığında, kehanetlerde bulunan rahibeye yaklaşırken bunu gören kahinlerin koruyucusu Python O’nu durdurmaya çalışır. Tanrı, Python’u öldürür, kahinliği ve Delphi Tapınağını ele geçirir. Bazı versiyonlara göre ise Hera, Leto’ ya ve çocuklarına olan öfkesinden dolayı Python’a Apollon’ u öldürme görevi vermiştir. Bu nedenle Python tanrıyı gördüğü anda O’na saldırır.

Başka bir versiyona göre ise Zeus’un Leto ile ilişkisini ve doğan ikizleri kıskanan Hera, Python’u hayatı boyunca Leto’yu takip etmek ve O’na eziyet etmekle görevlendirmiştir. Bu nedenle buna bir son vermek isteyen Işık Tanrısı, Delphi Tapınağı’ na giderek Python’u öldürür.

Tüm versiyonların sonunda Python, tanrı tarafından öldürülür. Apollo bu nedenle Delphi de oyunlar düzenler. Delphi’deki Pythia Oyunları Python anısına düzenlenmiştir.

Apollon müzik tanrısıdır ve liri elinden düşmez. Buna rağmen müzik konusunda kendisi ile rekabete giren ölümlüler de olmuştur. Bunlardan biri de Frigyalı bir satir olan Marsyas’ tır. 

Tanrı Apollon ve Marsyas’ ın Hikayesi:

Tanrıça Athena  Medusa için yas tutan Gorgonların söylediği şarkıyı çalabilmek için, çift kamışlı, aulos denilen çift flüt şeklindeki nefesli bir çalgıyı icat eder. Ancak çalarken yüzü çirkinleştiği için fırlatıp atar. Aulos’ u Marsyas bulur ve ustalıkla çalmaya başlar.  Marsyas flütün sesinden ve kendi icrasından o derece memnundur ki sanatının Apollon’dan daha iyi olduğunu düşünmeye başlar. Sonunda tanrıya meydan okur ve kural olarak kazananın kaybedene istediğini yapabileceğini söyler.  Başka bir versiyona göre ise bu yarışma için Musalar hakem seçilir ve kaybedenin derisinin canlı yüzüleceğine baştan karar verilir.

Her ikisi de eşit derecede başarılı olurlar. Bunun üzerine Apollon lirini başaşağı tutarak Marsyas’ın da bu şekilde çalması için meydan okur. Bu mümkün olmadığı için Müzik Tanrısı galip ilan edilir. Yarışmanın galibi olan Tanrı, Marsyas’ı bir ağaca asar ve canlı canlı derisini yüzer. 

Tanrı Apollon ve Midas: Midas’ın Kulakları

Apollon ile müzik konusunda ters düşen başka bir isim de Frigya Kralı  Midas’tır. Dağların tanrısı Tmolos, Apollon ve Pan’ın yarıştığı bir müzik yarışmasında hakemlik yapıyordur. Tercihini Pan ve flütleri yerine Apollo ve lirinden yana kullanınca Midas bu kararı sorgular. Midas’ ın müzik konusundaki eksikliğine öfkelenen tanrı, Midas’ ın kulaklarını uzun, seğiren ve kıllı eşek kulaklarına dönüştürür. 

Midas bundan çok utanır ve kulaklarını saklamak için sarık takarak gizlemeye çalışır taaa ki berberi bunu fark edene kadar. Berber bu gerçeği öğrendikten sonra bunu yaymaktan çok korkar. Bu sırrı dayabildiği kadar saklar. Artık dayanamayacağı bir noktaya gelince bir çukur kazıp gerçeği çukurun içine fısıldar. Çukur sazlıklarla doludur  ve berberin sözleri sazlıklar arasında sessizce yankılanır. Bu şekilde berberin “ Midas’ ın eşek kulakları var” sözleri yayılır.

Apollon’un İlişkileri:

Apollon’un listesi hayli uzun. Tanrının bazı birliktelikleri şunlar;

 Kyrene 

Bu ilişkiden Aristaios ( ve bazı kaynaklara göre İdmon) doğar. 

Koronis

Bu birliktelikten Asklepios doğar. Asklepios şifa ve hekimliğin tanrısı olacaktır.

Hekabe

Hekabe Kral Priamos’un kapısıdır. Tanrı ile ilişkisinden Troilos doğar. Troilos ile ilgili bir kehanet vardır. Buna göre Troilos eğer 20 yaşına kadar yaşarsa Truva düşmeyecektir ancak Troilos Truva Savaşında Akhilleus tarafından öldürülür.

Kalliope

Bu birliktelikten Orpheus dünyaya gelir ancak farklı kaynaklarda Orpheus’un diğer bir musa olan Urania ile ilişkisinden Orpheus ve Linos’un doğduğu yazar.

Thalia

Bir başka ilham perisi olan Thalia ile birlikteliğinden Korybantlar doğar. Bunlar Kybele’nin erkek hizmetkarlarıdır.

Bunlar dışında Sanat Tanrısının erkeklerle de yaşadığı ilişkiler de olmuştu.

Bunlar içinde ilişkiler ağı açısından ilginç bir hikayeye göre; Zephyros (batı rüzgarı) Apollon’ a aşıktır. Thamyris ise Hyakinthos’ a. Hyakintos ise Apollo’ dan hoşlanmaktadır.   Aralarında eğlenmek için disk atma yarışması yaparlar. Zephyros intikam için Apollo’nun diskini uçurup diskin Hyakinthos’ un kafasına çarpmasına sebep olur. Hikayenin farklı versiyonları da vardır ancak sonucunda Hyakinthos kafasına çarpan disk nedeniyle ölür. Apollo bu kazaya çok üzülür. Hyakinthos’ un kafasından akan kan sümbül çiçeğinin açasına sebep olur. 

Apollo’ nun diğer bir ilişkisi de Telephos’un oğlu olan Keos Adasında yaşayan Kyparissos’laydı. Apollo, Kyporissos’a aşıktı. Kyporissos zamanının çoğunu  ehlileştirilmiş erkek bir geyik ile geçirir ve adada sakin bir hayat sürerdi.

Bir gün Kyparissos mızrak atma talimi yaparken yanlışlıkla uyumakta olan gediği vurur ve onu öldürür.  Buna o kadar çok üzülür ki ölmek ister. Apollon her ne kadar Kyparissos’u teselli etmeye çalışsa da kederini dindiremez. Kyparissos tanrıdan sonsuza dek ağlamasına izin vermesini ister. O’na acıyan Apollon, Kyparissos’u servi ağacına çevirir. 

Sembolleri: Yay, lir, defne

• Kaynaklar:
• Yunan mitolojisi/ Stephen P. Kershaw
• Mitoloji Sözlüğü /Azra Erhat
• Her Yönüyle Klasik Mitoloji / Dr. Nancy Conner
• İlyada /Homeros